Jak sprawdzić kontrahenta? - przykłady z życia

Klient – pewien fundusz inwestycyjny, zaangażował się w projekty związane z branżą pożyczek korporacyjnych pod zastaw nieruchomości. Moim zadaniem było sprawdzenie podmiotów, co do których klient nie posiadał pełnych informacji, lub też nie był przekonany co do ich wiarygodności. W dzisiejszym oraz kolejnym artykule chciałbym przedstawić efekty kilku z takich sprawdzeń. Zaczniemy od spółki, która działała na rynku od kilku lat, a wspólnicy, stanowiący jednocześnie zarząd firmy, wywodzili się z sektora finansowego. Byli to ludzie bardzo młodzi, których kariera korporacyjna zakończyła się co najwyżej na niższym szczeblu kierowniczym. Mimo to, kierowana przez nich spółka udzielała pożyczek w wysokości od kilkuset tysięcy, do kilku milionów złotych. Żadna ze wspomnianych osób nie dysponowała na pierwszy rzut oka zapleczem finansowym, które tłumaczyłoby takie możliwości. Zacząłem więc analizować powiązania osobowe i kapitałowe, aby odnaleźć potencjalnych, ukrytych udziałowców oraz inwestorów. Struktura grupy nie odbiegała od rynkowej konkurencji. Większość pozycji KRS stanowiły spółki celowe, powoływane dla sfinansowania konkretnych projektów. Jedna z nich okazała się jednak przechodzić w aktach postępowania prokuratorskiego dotyczącego oszustwa. W jego wyniku weszła w posiadanie nieruchomości wartej około 25 milionów PLN, a scenariusz jako żywo przypominał słynny już „estoński przekręt”. Działając w zorganizowany sposób oszuści najpierw ukradli dokument tożsamości pewnego przedsiębiorcy, a następnie posłużyli się nim, aby odebrać mu bardzo atrakcyjną działkę. Zrobili to jednak w sposób wyszukany i trudny do udowodnienia. Posługując się skradzionym dowodem, ustanowili jego właściciela prezesem uśpionej spółki. Następnie obudzili tę spółkę, by pod zastaw wspomnianej nieruchomości i za aprobatą nowego prezesa wziąć pożyczkę w badanej przeze mnie firmie. Pożyczkę w wysokości 2 milionów złotych wypłacono w gotówce, po wcześniejszym przepuszczeniu przez kilka rachunków. Wszystko to zajęło oszustom mniej niż tydzień. Na szczęście dla okradzionego przedsiębiorcy, zachował on czujność i szybko odkrył, że w tajemniczych okolicznościach przestał być właścicielem swojej najcenniejszej nieruchomości. Natychmiast podjął kroki zmierzające do unieważnienia zarówno pożyczki, jak i wpisów w księdze wieczystej. Na te działania zareagował zarząd sprawdzanej przeze mnie spółki. Zareagował zarzucając oszukanemu biznesmenowi, że to on wszystko zaplanował i chciał okraść firmę pożyczkową. Mniej więcej na tym etapie sporu pojawiłem się ja i mój wścibski nos. I choć do akt postępowania zajrzeć się nie udało, to udało się ustalić inne fakty. Po pierwsze notariusz, który tworzył wszystkie akty notarialne związane ze sprawą, łącznie z tymi dotyczącymi uśpionej spółki, od kilku lat obsługiwał firmę pożyczkową. Powiązana z nią spółka celowa, która udzieliła pożyczki, miesiąc przed tym faktem sama wyemitowała obligację na kwotę ponad 20 milionów złotych. Wreszcie umowa spółki, mniej więcej miesiąc wcześniej została zmieniona. Zgodnie z tą zmianą, aby udzielić pożyczki w kwocie do 300 tyś PLN, spółka potrzebowała zgody całego zarządu. Powyżej tej kwoty, wystarczyła jedynie zgoda prezesa. W chwili podpisywania umowy pożyczki, poza notariuszem obecni byli również prezes firmy pożyczkowej i szef jej działu prawnego. Obaj zeznali, że umowę dobrowolnie i we własnej osobie podpisał oszukany biznesmen. To oczywiście żaden dowód, ale do uznania kogoś za niewiarygodnego partnera na całe szczęście nie potrzebne są dowody. Do tych samych wniosków doszedł mój klient, który natychmiast zamknął temat ewentualnej współpracy z badanym podmiotem. Ludzie zatrzymani w związku z wypłaceniem kwoty pożyczki okazali się słupami i odmówili składania zeznań. To oznaczało brak ogniwa pośredniego, a tym samym możliwości skierowania oskarżenia przeciw ich mocodawcom. Przynajmniej w tamtym czasie. Zanim zasiadłem do opisania tego przypadku, odświeżyłem sobie obraz sytuacji. Finalnie nieruchomość wróciła do prawowitego właściciela. Jego podpisy pod dokumentami pożyczki okazały się sfałszowane. Po przeprowadzonym kilka dni temu sprawdzeniu, z niemałą satysfakcją stwierdziłem, że zarówno prezes, jak i CLO badanego podmiotu, pod koniec zeszłego roku zostali hurtowo wykreśleni z zarządów oraz rad nadzorczych wszystkich podmiotów, z którymi byli powiązani. Ktoś wie, co to najpewniej znaczy?